Els Bosch neemt je mee op rookstopreis
Van nul naar twee in anderhalf jaar tijd. In mei vorig jaar verscheen haar boek ‘Roker, ik zie u graag’ van rookstopcoach Els Bosch uit Retie. Eind oktober 2024 is daar al de opvolger: ‘Roker, ik neem je mee reis’. Op reis? Onze interesse was meteen gewekt. “Dat reizen mag je letterlijk nemen”, lacht de Retiese.
Els Bosch heeft er al een hele carrière als rookstopcoach opzitten. Van opleiding is ze verpleegkundige en dat beroep beoefende ze ook zeventien jaar, meer bepaald op de afdeling longziekten van het ziekenhuis in Mol. Dagelijks zag ze er de gevolgen van roken. Artsen riepen hun patiënten op om te stoppen, maar daar was nauwelijks begeleiding voor. In 2008 volgde Els de opleiding Tabakologie en een jaar later ging ze van start als erkend tabakoloog. Ze helpt individuele cliënten van de sigaret, maar ook bedrijven en gemeentebesturen doen een beroep op haar voor de organisatie van rookstopprogramma’s. In mei dit jaar trok ze met vijftien rokers een week naar het Griekse eiland Kreta met twee doelen: een toffe vakantie beleven maar vooral de deelnemers te laten stoppen met roken. Een primeur. Nog nooit werd zo’n rookstopreis ondernomen.
Heel benieuwd zijn we. Hoeveel deelnemers van die vijftien zijn nog altijd gestopt?
Els Bosch: “Dertien. Twee mensen zijn helaas hervallen. Hoewel ze tijdens de reis en kort erna een week of langer zijn gestopt. Wat dus ook al een hele overwinning was. Ze gingen ervanuit dat ze nooit zouden kunnen stoppen. Ze hebben alleszins al bewezen dat ze het voor een korte periode kunnen. Maar voor dertien mensen is het dus wel gelukt. Dat had ik op voorhand nooit durven hopen. Zeker omdat een aantal al een hele rugzak hadden om te dragen. Supertrots ben ik op hen.”
Hoe ben je op het idee gekomen om zo’n rookstopreis te organiseren?
“Een cliënte had eens gezegd: waarom organiseer je niet eens een retraite waarbij we voor een weekend of wat langer weggaan? Ze nodigde me zelfs uit om haar een weekend te vergezellen en haar zo bij te staan om te stoppen met roken. Tja, dat is natuurlijk moeilijk. Maar ik ben wel verder over dat idee blijven denken en heb er met anderen over gesproken. Zo is eigenlijk de rookstopreis tot stand gekomen. Van 22 tot 29 mei 2024 trok ik met vijftien rokers naar Kreta.”
En dan nog snel die laatste sigaret buiten aan de luchthaven?
“Nee hoor, de eerste dagen moesten de deelnemers nog roken. Maar wel bewust roken. En nagaan bij jezelf wanneer je een sigaret opsteekt. Daar zaten ze dan met zijn allen op het terras van het hotel. En overal rondom hen sigarettenrook. De andere gasten zullen gedacht hebben: wat is dat allemaal? (glimlacht) Pas op de derde dag is iedereen gestopt. We organiseerden die dag een boottocht naar het eiland Spinalonga, een vroegere leprakolonie. Al lachend zeiden we toen: wie nu nog een sigaret opsteekt, wordt naar hier verbannen. Verder tijdens die boottocht legden we aan in een mooie baai, zijn we gaan zwemmen in open zee, was er lekker eten aan boord. Meer dan afleiding genoeg en nergens was de mogelijkheid om een pakje sigaretten te gaan kopen. Dagelijks organiseerde ik een rookstopsessie. Ik gaf dan uitleg bij hulpmiddelen om te stoppen – zoals nicotinepleisters, sprays, zuigtabletten, de e-sigaret – informeerde naar hoe het ging en er waren veel gesprekken onderling. Met de groep zetten we ook een whatsapp-groep op, die trouwens nog altijd actief is. Na de terugkeer organiseerde ik nog enkele opvolgsessies.”
Hoe belangrijk was het om te stoppen in groep?
“Heel belangrijk. Wanneer iemand een slecht moment had, werd hij er doorgetrokken door de groep. Die groepsdynamiek is heel belangrijk. Er namen mensen deel van heel verschillende achtergronden, leeftijden, beroepen en sociale klassen die anders nooit met elkaar op vakantie zouden gaan. Ze vormden aanvankelijk een willekeurige groep met weliswaar een gemeenschappelijk gevoel: ze waren het beu om slaaf te zijn van de sigaret. Stoppen met roken was voor hen werken aan een nieuwe toekomst. De groep hing heel sterk aan elkaar. Veel meer dan ik zelf had verwacht. Maar je bent dan ook 8 dagen bij mekaar en dat bijna 24 uur op 24. Nu nog zijn er twee mensen die elkaar elke ochtend bellen wanneer ze naar het werk rijden. We zien elkaar nog altijd. Onlangs hadden we samen een etentje. Voor mezelf was de reis zeer vermoeiend. Dat had ik wel onderschat, ik was op het einde echt moe maar voldaan. Ik had wat boeken mee om ’s middags of ’s avonds wat te lezen, maar dat is er helemaal niet van gekomen. Ik voelde me de hele tijd verantwoordelijk en durfde hen in het begin niet goed alleen laten. Ze moesten maar eens zin krijgen in een stiekeme sigaret.”
Wat zijn andere verklaringen die maken dat dertien op de vijftien deelnemers nog altijd zijn gestopt?
“We hebben de mensen uit hun vertrouwde omgeving gehaald en meegenomen naar een zonnige vakantiebestemming. Roken is vaak een gewoonte. ’s Morgens na het opstaan steek je je eerste sigaret op. Bij een tas koffie hoort een sigaret. Door hen uit hun omgeving te halen, verbraken we voor een stuk die gewoontes. Voor sommigen is roken een manier om de eenzaamheid tegen te gaan. Tijdens de reis werden ze opgenomen in een groep en viel die eenzaamheid weg. Er is ook dankbaar gebruik gemaakt van de hulpmiddelen die ik bij had. Aanvankelijk zijn heel wat mensen overgeschakeld op de e-sigaret en zijn ze dus gaan vapen. Voor iemand die altijd heeft gerookt, betekent dat al een hele grote gezondheidswinst omdat ze geen teer en koolstofmonoxide meer in hun longen krijgen. Ook het hotel waar we verbleven – Elounda Residence in Elounda – droeg een flinke steen bij. De Turnhoutse hotelbaas Paul Kardoulakis informeerde geregeld hoe het de deelnemers verging en bood elke rookstopper een gratis massage in het wellnessgedeelte aan. Daar heeft iedereen enorm van genoten. Bij iedereen installeerden we bovendien de Kwit-app op zijn telefoon. Daarop moet je de dag ingeven wanneer je bent gestopt en hoeveel je voordien dagelijks rookte. De app berekent dan hoeveel sigaretten je niet hebt gerookt en hoeveel je hiermee bespaarde. De meeste deelnemers rookten een pakje per dag. Na vier maanden hadden ze de kost van hun reis terugverdiend en begin november, wanneer mijn nieuwe boek verschijnt, zullen ze meer dan drieduizend sigaretten niet hebben gerookt.”
Nu begrijp ik ook de titel van je nieuwe boek ‘Roker, ik neem je mee op reis’. Wat had je na ‘Roker, ik zie u graag’ nog meer te vertellen over stoppen met roken?
“Aan de rookstopreis wijt ik in het nieuwe boek een volledig hoofdstuk. Verder laat ik vooral mensen aan het woord die aan het stoppen zijn met roken. Daarvoor gebruik ik een nieuwe techniek die volgens mij niet eerder werd toegepast in mijn sector. Via het scannen van qr-codes in het boek komt de lezer uit op videofilmpjes die zijn opgenomen tijdens consultaties met drie rookstoppers. De lezer kan op die manier hun volledige traject volgen, vanaf het intakegesprek tot en met het – hopelijk – definitief stoppen met roken. Dat komt omdat ik van een aantal mensen hoorde ik dat ze op zich wel geïnteresseerd zijn in een boek over stoppen met roken, maar dat ze niet graag lezen. Daarom ben ik nu vooral met video gaan werken. Zelfs op de cover staat een qr-code, die doorlinkt naar een filmpje waarin ik de lezer toespreek. Zo ga ik nog dichter bij de roker zitten. Het boek wordt voorgesteld op Boektopia in Kortrijk, de opvolger van de Boekenbeurs. Op 1 november geef ik er een lezing en signeer ik het nieuwe boek. Vanaf dan zal het via de klassieke kanalen te koop zijn: boekenwinkels, Bol en andere online kanalen.”
Komt er een vervolg op de rookstopreis?
“Er komen zelfs twee opvolgers. Van 5 tot 12 mei 2025 keren we terug naar Elounda op Kreta, maar daarnaast hebben we een alternatief voor wie een kleiner budget wil spenderen. Van 1 tot 6 juni 2025 zijn rookstoppers welkom om mee te gaan naar de Opaalkust in Frankrijk, meer bepaald naar Wissant. In beide gevallen organiseer ik rookstopsessies en zijn er tal van andere activiteiten. Plezanter wordt stoppen met roken niet.”
Interview: Paul Huysmans